Ace Lê: Hôm nay là một buổi salon thân thiết để chúng ta cùng nhìn lại cục diện xuất bản chuyên ngành nói riêng, và lối sống nghệ thuật nói chung ở Việt Nam, và những gì Art Republik có thể làm để giúp đóng những khoảng hở trong bối cảnh ấy. 2025 là một năm bản lề cho nghệ thuật Việt Nam với cột mốc kỷ niệm 100 năm Trường Mỹ thuật Đông Dương (École des Beaux-Arts de l’Indochine – EBAI), đồng thời mang tới nhiều vận động vĩ mô tích cực về cả chính sách công lẫn phong trào ủng hộ nghệ thuật mạnh mẽ trong khối tư nhân – mà các vị ngồi đây đều là những đại diện tiêu biểu. Với sứ mệnh xóa bỏ rào cản tới nghệ thuật – vốn còn tương đối xa lạ với đại chúng trong nước, Art Republik mong được lắng nghe lời chia sẻ của quý vị.
Thảo Nguyên: Khi quyết định tái cơ cấu Art Republik, tôi cùng ông Ace Lê và ông Nguyễn Hữu Hôn đã xác định có ba trụ cột quan trọng là con người, ấn phẩm và dự án. Về con người, lần đầu tiên, chúng tôi thành lập một Ban Cố vấn để song hành cùng những hoạch định chiến lược. Bên cạnh đó, Art Republik sẽ phát triển những ấn phẩm khác nhau liên quan đến lối sống văn hóa-sáng tạo. Còn về dự án, chúng ta sẽ nỗ lực cùng nhau tạo ra sự kiện đặc trưng với chất lượng quốc tế, mà triển lãm “Trời, Non, Nước” ở Huế là một ví dụ.
ChuKim: Trong sáu tháng qua, Art Republik đã tập trung cải tổ mạnh mẽ về nhân sự và cải tiến toàn diện về chiến lược nội dung, mà ấn phẩm #7 là minh chứng rõ rệt. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng cố gắng vươn mình ra khỏi biên giới của một ấn phẩm giấy để hiện diện ở nhiều không gian như những chuỗi sự kiện đặc thù, các chương trình cộng đồng, và các hoạt động trực tuyến.
Hàn Ngọc Vũ: Tôi tin tưởng vào đội ngũ và tầm nhìn của Art Republik. Khi nhu cầu của xã hội ngày càng tăng lên thì nhu cầu thể hiện bản thân thông qua tài sản vật lý thông thường không còn là xu hướng nữa, thay vào đó là những thứ thiên về trí tuệ, văn hoá, lịch sử. Xã hội hiện có rất nhiều hoạt động, sáng kiến tốt nhưng lại không “sống sót” được lâu dài, một số do năng lực của người vận hành, số khác vì không tận tụy với công việc. Tuy nhiên, việc đặt tham vọng ở một mức độ vừa phải để đi được đường dài, phù hợp với năng lực và tài chính, là rất quan trọng.
“Tôi nghĩ rằng “Tầm nhìn lớn, bắt đầu khiêm tốn, hành động cụ thể, tiếp cận nhanh chóng” là triết lý rất phù hợp với kinh doanh.” – Hàn Ngọc Vũ
Việt Tú: Là người làm trong lĩnh vực nghệ thuật đương đại, tôi đồng tình với ông Ace Lê rằng làm sao để khán giả không còn xa lạ với nội dung giám tuyển, và với anh Hàn Ngọc Vũ về việc làm thế nào để ấn phẩm cùng các hoạt động nghệ thuật có thể phát triển bền vững. Trước hết, ta sẽ đặc biệt cần tới sự kiên định từ người sở hữu. Thứ hai, để nghệ thuật đi sâu vào đời sống đại chúng, ta cần thời gian. Việc sưu tầm nghệ thuật không chỉ là thú vui mà còn là kênh tạo giá trị kinh tế–xã hội. Nghệ thuật luôn dẫn lối tạo cảm hứng và nâng cao giá trị tài sản vật chất và tinh thần. Để đạt được mục tiêu đó thì phải giữ được chất lượng, mọi sự thoả hiệp hay đánh đổi sẽ khiến Art Republik đánh mất bản sắc. Chúng ta cần xác định và xây dựng một cộng đồng độc giả riêng – những người thực sự yêu thích và hiểu nghệ thuật. Không nhất thiết phải trở thành một ấn phẩm đại chúng, hãy tập trung vào đối tượng độc giả có kiến thức và khao khát được đọc, từ đó tạo ra ảnh hưởng sâu rộng hơn. Đó chính là con đường bền vững cho Art Republik.
Tùng Ngô: Tôi rất đồng tình với những chia sẻ về tầm quan trọng của sự đều đặn và bền vững – những yếu tố cực kỳ khó đạt được. Tuy nhiên, theo tôi, chúng ta nên nghĩ rất lớn, vì đây chính là thời điểm cần có tầm nhìn xa. Mặc dù đôi khi có thể dẫn đến thất bại, nhưng đó cũng là bài học để chúng ta xây dựng từ những viên gạch nhỏ cho một mục tiêu vĩ đại. Bên cạnh đó, tôi cho rằng một trong những khủng hoảng lớn nhất của xã hội hiện nay là về thẩm mỹ. Do lịch sử và hoàn cảnh xã hội, người dân Việt Nam chưa thực sự chú trọng đến cái đẹp, từ kiến trúc, quy hoạch đến cách ứng xử với nhau và cả với thiên nhiên. Do đó, sứ mệnh của chúng ta là dùng nghệ thuật để tạo ra sự thay đổi xã hội, và điều này hoàn toàn khả thi. Làm sao để từng bước nâng cao đời sống tinh thần của công chúng cũng là một sứ mệnh của Art Republik.
Việc tạo dựng tiếng nói và định vị rõ ràng cũng rất quan trọng để thu hút sự chú ý cộng đồng, và Art Republik đã làm tốt điều này. Gây quỹ tài trợ cũng như thương mại là yếu tố sống còn để thúc đẩy sự tồn tại và tăng trưởng bền vững của một doanh nghiệp. Chúng ta cần tránh lối mòn “khai trương tưng bừng, đóng cửa lặng lẽ”. Và cuối cùng, chất lượng sản phẩm là những giá trị cốt lõi mà chúng ta cần ưu tiên. Chỉ cần một bài phỏng vấn sai lệch hay nội dung không chân thực có thể phá vỡ niềm tin công chúng và đánh mất danh tiếng của Art Republik.
Nguyệt Anh: Tuy không có nền tảng chuyên môn nhưng niềm đam mê dành cho nghệ thuật đã được nuôi dưỡng dần trong quá trình tôi làm kinh doanh. Khi mới bắt đầu ở An Gia, mọi người thường nghĩ rằng bất động sản không liên quan trực tiếp đến nghệ thuật. Tuy nhiên, tôi lại định hướng không chỉ bán một căn nhà mà bán cả trải nghiệm sống, phong cách sống và một tổ ấm với những góc nhìn nghệ thuật. Đó là lý do vì sao tôi mở rộng sang các lĩnh vực khác như phim ảnh, và tôi nhận ra một vấn đề mà ông Ace Lê từng đề cập: người nghệ sỹ khi làm kinh doanh thường gặp khó khăn trong việc tập trung vào yếu tố “sống còn”. Họ quá bận rộn với việc sáng tạo mà quên mất khía cạnh kinh doanh. Điều này nhấn mạnh sự cần thiết của những người làm kinh doanh bên cạnh để hỗ trợ các nghệ sỹ tồn tại và phát triển.
Trung Nguyễn: Tôi có chung quan sát cùng chị Nguyệt Anh. Chúng ta hiện đang bỏ ngỏ phân khúc SME (doanh nghiệp vừa và nhỏ) và phân khúc khách hàng đại trà. Tệp này cũng cần thông tin, cũng như có nhu cầu tìm hiểu về văn hóa, lịch sử. Đó là số đông hiện tại trong trong xã hội, và theo thời gian họ sẽ tiến dần lên trên đỉnh tháp Maslow. Khi đồng hành cùng triển lãm tranh của vua Hàm Nghi hoặc những dự án sắp tới với Art Republik, đội ngũ Jemmia mang tâm thế của một người kể chuyện, để một phần nào đó có thể đưa văn hóa đến với đại chúng.
Luc Nhon Ly: Dù xuất thân và làm việc trong ngành tài chính, nhưng tôi luôn có một niềm đam mê sâu sắc dành cho nghệ thuật. Khoảng 10–12 năm trở lại đây, tôi bắt đầu thử nghiệm việc tích hợp nghệ thuật vào các hoạt động kinh doanh. Điều đáng ngạc nhiên là, càng đưa nghệ thuật vào, doanh nghiệp lại càng đạt được nhiều thành công. Tôi tự hỏi liệu đó là nhờ sức mạnh của nghệ thuật, văn hóa, hay đơn giản là vì tôi được sống thật với bản thân mình hơn. Khi về Việt Nam và làm việc với Sun Life, chiến lược đầu tiên của tôi là tìm cách đưa văn hóa và nghệ thuật vào một công ty bảo hiểm. Ví dụ, chúng tôi đã tạo ra các không gian tổ chức triển lãm nghệ thuật, mang đến những trải nghiệm trực tiếp và khuyến khích khách hàng chia sẻ những khoảnh khắc đó trên mạng xã hội. Đây là một ví dụ rõ ràng về việc tích hợp nghệ thuật và kinh doanh để tạo ra hiệu quả thực tế và bền vững.
Linh Nguyễn: UOB cũng là một ví dụ khác khi nghệ thuật và kinh doanh song hành. Mục tiêu chính của UOB Painting of The Year là giúp các nghệ sỹ trong khu vực như Singapore, Thái Lan, Indonesia, và giờ là Việt Nam, khám phá tài năng bẩm sinh và theo đuổi con đường nghệ thuật một cách chuyên nghiệp, bất kể việc họ có được đào tạo bài bản hay không. Và UOB định vị cuộc thi này hoàn toàn là một hoạt động cộng đồng với ý tưởng nhằm xây dựng một hệ sinh thái nghệ thuật vững mạnh. Theo tôi, nghệ thuật có thể phát triển thông qua hợp tác thương hiệu. Ví dụ như hợp tác với các đơn vị cao cấp trong ngành ẩm thực và khách sạn, lồng ghép vào các bộ sưu tập thời trang, hay phát triển tour nghệ thuật dành cho khách du lịch. Bên cạnh đó, tôi nghĩ rằng chúng ta có thể cân nhắc kết hợp với Cục Mỹ thuật của Bộ Văn hóa để tổ chức một hội chợ nghệ thuật tại Việt Nam. Một khi đã tận dụng và kết hợp được cả khối nhà nước lẫn khối tư nhân, thì mức độ lan tỏa dành cho các họa sỹ cũng như tiềm năng của nghệ thuật Việt Nam sẽ rộng mở hơn rất nhiều.
Hàn Ngọc Vũ: Tôi nghĩ rằng “Tầm nhìn lớn, bắt đầu khiêm tốn, hành động cụ thể, tiếp cận nhanh chóng” là triết lý rất phù hợp với kinh doanh. Tôi luôn bắt đầu bằng việc xác định sản phẩm cốt lõi là gì, ai là người dùng, và ai là người mua sản phẩm. Từ đó, chúng ta mới có thể định hình được sản phẩm nên có tính năng gì để đảm bảo sự bền vững. Một yếu tố quan trọng khác là tính ứng dụng của sản phẩm. Dù rất nhiều người muốn đọc và tiếp cận, câu hỏi đặt ra là ai sẽ là người trả tiền? Có thể người đọc không phải là người trực tiếp chi trả, mà là những tổ chức hoặc khách hàng đăng ký với số lượng đáng kể. Ví dụ, các ngân hàng với bộ phận dịch vụ cá nhân cao cấp có thể trở thành những người đăng ký với số lượng lớn để tặng cho khách hàng của họ. Mục tiêu không phải là làm giàu, mà là tạo ra tác động tích cực và giúp sản phẩm hoạt động liên tục mà không bị gián đoạn. Điều này đòi hỏi chúng ta phải vượt qua việc chỉ tập trung vào tầm nhìn và sứ mệnh, mà còn phải cụ thể hóa các chiến lược tài chính.
Thảo Võ: Tôi đặc biệt yêu thích Art Republik vì đây là một trong số ít những ấn phẩm còn giữ được những giá trị cốt lõi đích thực. Art Republik tập trung vào những câu chuyện sâu sắc, dài kỳ về nghệ sỹ, doanh nghiệp và những con người làm nghệ thuật. Chúng ta không chỉ bán sản phẩm, mà bán những giá trị để khách hàng cảm thấy họ được phản ánh trong đó. Việc tiếp cận khách hàng là một thách thức lớn. Chúng tôi không thể bán một bài quảng cáo nếu họ không phù hợp với cấp độ hay phong cách, vì điều đó sẽ ảnh hưởng đến uy tín của ấn phẩm. Trong một dự án hợp tác với một thương hiệu xe hơi danh tiếng, họ đã đặt ra một câu hỏi then chốt: làm thế nào để tạo dựng mối liên kết hợp lý giữa thương hiệu của họ và Art Republik? Lúc đó, chúng tôi cần đào sâu vào bản sắc của họ, tìm kiếm điểm chung và cách thức hòa hợp.
Bên cạnh đó, tôi nhận thấy việc phân phối ấn phẩm là yếu tố cực kỳ quan trọng. Tôi luôn tự hỏi liệu mức độ nhận diện của chúng ta đã đủ chưa? Nếu thiếu vắng sự hiện diện của Art Republik tại các địa điểm như khu nghỉ dưỡng, sân bay, việc chứng minh hiệu quả sẽ rất khó. Vì vậy, chúng ta cần mở rộng độ phủ, để từ đó nhận được sự đồng hành và tài trợ từ các đối tác, và dần phát triển cộng đồng đọc, đặc biệt là đọc chậm.
Landon Tran: Theo tôi, ấn phẩm in trên thế giới đang gặp rất nhiều thử thách, để tồn tại và phát triển là một câu chuyện khác. Nhưng Art Republik không đơn thuần là một ấn phẩm, mà còn là tiếng nói chung của cộng đồng nghệ thuật ở Việt Nam. Quan trọng chúng ta phải thực hiện được mong ước của những người làm nghệ thuật vì họ cần nhiều sự hỗ trợ từ hoạt động kinh doanh và các nhà tài trợ. Với những thành tựu mà đội ngũ Art Republik đã đạt được trong thời gian gần đây thì tôi tin rằng các bạn sẽ tồn tại lâu dài.
Tăng Bảo Quyên: Thời gian cộng tác dài với cộng đồng sáng tạo đã giúp tôi làm giàu kinh nghiệm về sản xuất, từ đó nâng cao chất lượng sản phẩm mang tính mỹ thuật. Ý niệm ban đầu của chúng tôi khi khai trương không gian Chillala – House of Art là vì muốn tạo một không gian triển lãm sau khi nghe những trăn trở của nghệ sỹ về công việc sáng tạo. Họ cần một nơi trưng bày những tác phẩm có chuyên môn, tính mỹ thuật và giá trị cao. Bên cạnh đó, chúng ta với vai trò là những chuyên gia trong lĩnh vực của mình, cần chung tay lan tỏa giá trị nghệ thuật cũng như tổ chức thêm nhiều hoạt động hơn nữa. Chính những hoạt động này sẽ giúp định hình tên tuổi Art Republik, tạo dấu ấn sâu sắc trong cộng đồng, giới trẻ và cả những người đang làm kinh doanh.
Nikita Chu: Làm ngành xuất bản ấn phẩm chưa bao giờ là dễ dàng. Tôi và ông Ace Lê đang gánh vác trọng trách không chỉ tiếp nối di sản của thế hệ trước mà còn phải làm sâu sắc hơn trong bối cảnh thế giới thay đổi nhanh chóng. Do đó, chúng tôi phải chuẩn bị kỹ lưỡng, liên tục trao đổi để có kiến thức sâu rộng về tư duy và sự tỉnh táo về tài chính. Điều xúc động nhất trong buổi chia sẻ hôm nay là tinh thần học hỏi lẫn nhau giữa người cũ và người mới. Chia sẻ kinh nghiệm là cả một quá trình cộng hưởng, nơi ai cũng học hỏi được từ người khác và cùng gìn giữ tinh thần làm nghề. Thế hệ trước đã làm rất tốt, nhưng hiện tại chúng ta cần đi xa hơn và sâu hơn bằng trí tuệ. Mong rằng tất cả chúng ta cùng giữ được sức sống trong ngành xuất bản, giữ tinh thần đọc, vì đọc là tận hưởng.
Ace Lê: Thật nhiều quan điểm hữu ích và lạc quan cho một buổi sáng thứ Bảy! Xin cảm ơn sự đóng góp quý báu và đa dạng của quý vị. Đây là bước khởi đầu cho một chương mới của chúng ta, và rất mong được tiếp tục đón tiếp quý vị trong những số Friends of Art Republik sắp tới!
Bài: Ban Biên tập
